Veel gestelde vragen en antwoorden

De Omgevingswet gaat over de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: de fysieke leefomgeving. Deze nieuwe wet voegt wetten samen en vereenvoudigt de regels voor veel van wat u buiten ziet, ruikt en hoort. U kunt hierdoor in één keer kennis nemen van de regels en voorschriften van de verschillende bestuurslagen (gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk). Met behulp van 1 digitaal loket wordt het makkelijker om ruimtelijke projecten te starten. De wet geldt voor alle inwoners, organisaties en bedrijven. De Omgevingswet treedt op 1 januari 2024 in werking.

Sinds 1810 zijn veel verschillende wetten en regels gemaakt voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten zijn niet alleen ingewikkeld; ze spreken elkaar soms ook tegen en er worden meerdere termen gebruikt terwijl hetzelfde bedoeld wordt. De losse regels en wetten verhinderen ook vaak de ontwikkeling van innovatieve, duurzame initiatieven. Daarom worden 26 wetten vereenvoudigd en gebundeld in één Omgevingswet.

Inwoners merken misschien in eerste instantie niets van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat straks anders dan voorheen. U zoekt de regels op in een nieuw online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt u controleren of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. U kunt daar ook meteen de vergunning aanvragen of de melding doen.

De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en ontwikkelingen in uw gemeente. En over initiatieven bij u in de buurt. Dat kan nu ook al, maar de Omgevingswet stimuleert dat u actiever wordt benaderd om mee te denken.

Eigenlijk wij allemaal!
Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Gemeenten leggen in hun omgevingsplan niet alles meer tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen wel werd gedaan. Door plannen globaler te beschrijven ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar in bepaalde situaties wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie).

Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er niet alleen snellere, maar ook betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben in de toekomst via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. Bovendien gaat het aanvragen van een (omgevings-)vergunning straks sneller.

Nee, het doen van de vergunningcheck is niet verplicht, maar we raden wel aan om ermee te starten. Het is een hulpmiddel om te bepalen of u een vergunning nodig hebt of een melding moet doen. Daarbij is de vergunningcheck zo ingericht dat het makkelijker is om de juiste activiteit(en) te vinden. Na het doorlopen van de vergunningcheck, krijgt u de optie om direct een aanvraag of melding te starten. Een aantal gegevens uit de check wordt dan meegenomen in de aanvraag/melding.

Binnen de vergunningcheck moet u een aantal stappen doorlopen. Daarbij kiest u eerst de juiste locatie. Dit kan een adres zijn, maar u kunt bijvoorbeeld ook zelf de locatie op een kaart tekenen. Vervolgens geeft u aan welke werkzaamheden u op de locatie wilt uitvoeren. Op basis daarvan moet u een aantal vragen beantwoorden. Uit de vergunningcheck komen één of meerdere activiteiten. Per activiteit leest u wat u moet doen. Zo kan een activiteit vergunningsplichtig, meldingsplichtig, informatieplichtig of vergunningsvrij zijn.

Wanneer u direct doorgaat met de aanvraag, worden de gegevens die u in de vergunningcheck heeft ingevoerd, zoveel mogelijk meegenomen in het aanvraagproces.

U kunt vragen overslaan wanneer u hier het antwoord niet op weet en dit op een ander moment uitzoeken. Zodra u het antwoord heeft gevonden, doet u de vergunningcheck opnieuw. Zo weet u zeker dat de uitkomst ervan zo goed mogelijk klopt. U kunt ook contact opnemen met de overheidsorganisatie die de vragen heeft gemaakt. Deze staat altijd tussen de haakjes aan het eind van de vraag. Dan kunnen zij u uitleggen wat er wordt bedoeld met de vraag.

Wanneer u een vraag niet kunt beantwoorden, omdat er een antwoordoptie ontbreekt die uw situatie beschrijft, kunt u contact opnemen met de overheidsorganisatie die de vragen heeft gemaakt. Deze staat altijd tussen de haakjes aan het eind van de vraag. Op basis van uw feedback kunnen zij hun vragen verbeteren.

Uit de vergunningcheck komen één of meerdere activiteiten. Per activiteit leest u wat u moet doen. Zo kan een activiteit vergunningsplichtig, meldingsplichtig, informatieplichtig of vergunningsvrij zijn. Als u vragen heeft over deze uitkomst, kunt u contact opnemen met de overheid die uw aanvraag beoordeelt. In de uitkomst van de vergunningcheck wordt aangegeven of dit uw gemeente, Omgevingsdienst, waterschap, provincie of de Rijksoverheid is.

In het omgevingsloket zijn termen opgenomen voor de werkzaamheden. Wanneer u als initiatiefnemer op deze termen zoekt in het omgevingsloket, vindt u deze werkzaamheid. Bij het invoeren van een zoekterm, worden er ook zoeksuggesties gedaan om u te helpen zoeken.

Tijdens de Vergunningcheck en bij maatregelen op maat worden ook gerelateerde werkzaamheden getoond. Dit zijn werkzaamheden die vaak worden gedaan in combinatie met de geselecteerde werkzaamheden.

De Omgevingswet is er om ervoor te zorgen dat uw omgeving veilig, schoon, mooi en gezond blijft. Daarom mag u niet zomaar iets veranderen aan uw omgeving. In sommige gevallen moet u eerst toestemming vragen aan bijvoorbeeld uw gemeente of waterschap, of moet u informatie geven over wat u gaat doen en wanneer. De gemeente of het waterschap vertelt u dan of u de werkzaamheden mag uitvoeren.

Voordat u een aanvraag of een melding indient, kunt u eerst een omgevingsoverleg aanvragen. Het omgevingsoverleg is een proces om uw plannen met uw overheid te bespreken. Doorloop daarbij de stappen om een aanvraag in te dienen. Voor u de aanvraag daadwerkelijk indient kunt u voor de activiteiten waarvoor het bevoegd gezag een omgevingoverleg heeft ingesteld, een omgevingoverleg aanvragen.

Als u bij het indienen van een aanvraag niet de juiste activiteit kunt vinden, kunt u eerst de vergunningcheck doorlopen. De vergunningcheck gaat uit van werkzaamheden, wat vertalingen van activiteiten zijn in meer begrijpelijke woorden. Daarmee is het makkelijker om de juiste activiteit te vinden.
Echter, niet alle activiteiten en werkzaamheden staan in het Omgevingsloket. Bijvoorbeeld omdat voor sommige activiteiten namelijk is afgesproken dat het aanvragen van een vergunning niet via het Omgevingsloket gaat. Ook zijn er activiteiten die niet helemaal onder de Omgevingswet vallen. Dat deel van uw aanvraag kunt u dan ook niet via het Omgevingsloket indienen.

Een bestand mag niet groter zijn dan 250 MB en de naam van het bestand mag alleen de volgende tekens bevatten: het standaard Nederlands alfabet, cijfers (0-9), een verbindingsstreepje of een laag streepje. Andere tekens zijn niet toegestaan. Welk type bestand wordt geaccepteerd, kan per bevoegd gezag verschillen. Neem daarom bij twijfel contact op met de betreffende overheidsorganisatie.

Via het Omgevingsloket kunt u een vergunning aanvragen of een melding doen voor uw project. Wanneer u dat zelf doet voor een eigen project, heet u in het Omgevingsloket de initiatiefnemer. U kunt ook iemand anders vragen om namens u in te dienen. Diegene wordt dan de gemachtigde genoemd.

Met de komst van de Omgevingswet wordt van initiatiefnemers van plannen verwacht dat er ook aandacht is voor participatie. Wat dat precies inhoudt hangt af van het initiatief. De kern ervan is wel dat initiatiefnemers met belanghebbenden, zoals omwonenden of anderen die iets van het initiatief kunnen merken, in gesprek gaan. Het resultaat van de participatie deelt u met het bevoegde gezag dat een beslissing op de aanvraag neemt.

In het Omgevingsloket vindt u digitale informatie over de fysieke leefomgeving. U kunt hier checken of u uw werkzaamheden mag uitvoeren volgens de Omgevingswet. En of u daarvoor een vergunning nodig hebt, een melding moet doen of informatie moet geven. Ook kunt u de regels bekijken die op een bepaalde locatie gelden. En checken aan welke maatregelen u zich moet houden bij uw werkzaamheden. In 'Mijn Omgevingsloket' vindt u al uw aanvragen en meldingen terug.

Wilt u een vergunning aanvragen, een melding doen of informatie opsturen via het Omgevingsloket? Dan moet u inloggen. Zo ziet de overheid die uw verzoek ontvangt wie u bent. 

Nederlandse inwoners kunnen inloggen met DigiD. voor Nederlandse bedrijven, overheden en andere organisaties is er eHerkenning beschikbaar. Europese aanvragers kunnen eIDAS gebruiken.

Als laatste alternatief, voor initiatiefnemers die geen gebruik kunnen maken van deze systemen, kan er een Omgevingsloket-ID worden aangevraagd. Dit kunt u aanvragen via de website van de Omgevingswet. Nadat u al uw gegevens hebt ingevuld, ontvangt u binnen één werkdag uw inloggegevens.

Vragen of opmerkingen over het Omgevingsloket zelf of de werking daarvan, kunt u stellen aan het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) via het vragenformulier. Via het storingenformulier van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) kunt u problemen melden over het Omgevingsloket.
Vragen over uw aanvraag  of melding kunt u stellen aan de overheidsorganisatie die uw aanvraag beoordeeld. Zij kunnen u ook helpen met vragen over lokaal beleid en andere inhoudelijke vragen. 

Als initiatiefnemer kunt u een aanvraag in het Omgevingsloket uitbesteden aan een architect, aannemer of een ander gespecialiseerd bedrijf. U laat de aanvraag dan maken en indienen door iemand anders. Dit kan een persoon of organisatie zijn. Daarvoor voegt u in Mijn Omgevingsloket een deelnemer toe met de rol Gemachtigde.

Gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk zetten hun juridische regels om naar toepasbare regels voor het Omgevingsloket. Daar zijn deze toepasbare regels te zien als vragen bij de onderdelen Vergunningcheck, Aanvragen en Maatregelen op maat. Voor het onderdeel Aanvragen zijn toepasbare regels verplicht. Zo kunnen initiatiefnemers digitaal een aanvraag indienen.

Hierdoor kan het voorkomen dat u bij de vergunningencheck vragen meerdere keren moet beantwoorden.

Regels op de kaart vervangt ruimtelijkeplannen.nl. Hierop waren alle geldende bestemmingsplannen te vinden. Regels op de kaart is een onderdeel van het Omgevingsloket en is ontwikkeld ter ondersteuning van de Omgevingswet. Met de Omgevingswet worden de wetten voor de leefomgeving samengevoegd en gemoderniseerd. Daaronder valt ook de oude Wet ruimtelijke ordening. In Regels op de kaart vindt u omgevingsplannen, omgevingsvisies en algemene regels die zijn gemaakt door gemeenten, provincies en het Rijk.

Met het onderdeel Regels op de kaart van het Omgevingsloket kunt u regels en informatie over de leefomgeving bekijken. De regels van alle overheden staan bij elkaar. De overheden zijn gemeenten, provincies, het Rijk en de waterschappen.